Dożywotnia służebność osobista mieszkania jest to instytucja prawna, umożliwiająca osobie uprawnionej zabezpieczenie swojej przyszłości w odniesieniu do miejsca zamieszkania. Osoba uprawniona, na której rzecz ustanowiono służebność osobistą mieszkania może korzystać z nieruchomości w sposób wskazany w umowie. Może korzystać z całego mieszkania bezpłatnie lub odpłatnie albo z jego wyznaczonej części. Korzystanie z mieszkania może polegać na zamieszkiwaniu, przyjmowaniu gości, odbieraniu korespondencji i dostarczanych przesyłek a także do posiadania zwierząt.

Skąd mam uzyskać wiedzę, że mieszkanie jest obciążone służebnością mieszkania?

Służebność osobista mieszkania wpisana jest w dziale III Księgi Wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, ale nie zawsze. Służebność mieszkania ustanawia się często przy okazji innej czynności notarialnej, np. darowizny i zdarza się, że nie ma wpisu o służebności w KW (księdze wieczystej).

Służebność a opieka.

Należy odróżnić służebność osobistą mieszkania od tzw. opieki określanej inaczej jako dożywocie (umowa dożywocia). Dożywocie jest czymś innym niż służebność osobista mieszkania. Mimo, że często te instytucje prawne są utożsamiane i mylone ze sobą, służebność i dożywocie to nie to samo.

Służebność osobista mieszkania daje uprawnienie do korzystania ze wskazanego lokalu lub jego części odpłatnie lub nieodpłatnie. Z kolei umowa dożywocia ma znacznie szerszą treść. Może bowiem polegać nie tylko na zapewnieniu uprawnionemu dożywotniego korzystania z lokalu ale także na dożywotnim utrzymaniu, pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a także sprawieniu na własny koszt pogrzebu odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Jak ustanowić służebność osobistą mieszkania?

Służebność osobistą mieszkania ustanawia się najczęściej na mocy umowy stron. Umowa o ustanowienie służebności osobistej mieszkania wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Zatem aby ustanowić służebność osobistą mieszkania, należy udać się do notariusza i podpisać umowę w formie aktu notarialnego. Treść umowy o ustanowienie służebności mieszkania jest konstruowana przez notariusza, którego obowiązkiem jest zabezpieczenie obydwu stron transakcji oraz przygotowanie treści umowy zgodnie z wolą każdej ze stron.

W niektórych przypadkach możliwe jest także ustanowienie służebności mieszkania na podstawie orzeczenia sądowego. Ma to miejsce szczególnie w sytuacji toczących się spraw o dział spadku, wyjście ze współwłasności czy też w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków.