Korzystanie z mieszkania przez jednego spadkobiercę z wyłączeniem innych współspadkobierców jest typową sytuacją spowodowaną przez spadkobranie. Często taka sytuacja wynika z tego, że jeden ze spadkobierców zamieszkiwał wspólnie ze spadkodawcą w mieszkaniu wchodzącym teraz w skład spadku, i po śmierci właściciela taki stan rzeczy wciąż się utrzymuje mimo, że prawo do mieszkania nabyli także pozostali współspadkobiercy.
Przyczyn takiej sytuacji może być wiele. Współwłaściciel może nie mieć innego miejsca, w którym mógłby zamieszkiwać a wynajęcie mieszkania w sytuacji posiadania mieszkania spadkowego może wydawać się dla niego nieopłacalne lub nieuzasadnione lub jest dla niego wygodniejsze.
Brak regulowania zobowiązań wynikających z korzystania z mieszkania wchodzącego w skład spadku może tworzyć wiele problemów dla pozostałych współwłaścicieli.
Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele. Może odmawiać regulowania zobowiązań oczekując od innych współspadkobierców przyczyniania się do pokrywania kosztów utrzymania wspólnego mieszkania lub może mieć aktualnie pogorszoną sytuację finansową.
Trudno zmusić spadkobiercę do płacenia za eksploatację mieszkania, z którego korzysta, choć taki obowiązek może wydawać się oczywisty.
Poza kierowaniem wezwań aby regulował zobowiązania do spadkobiercy, który korzysta ze wspólnego mieszkania nie istnieją środki prawne mobilizujące inną osobę do wywiązywania się z takiego obowiązku. Ciężary obciążające mieszkanie wspólne obowiązani są ponosić współwłaściciele w stosunku do przypadających im udziału w nieruchomości.
Nie ma podstaw żądanie eksmisji współwłaściciela mieszkania wchodzącego w skład spadku.
Dokąd istnieje wspólne prawo, czyli współwłasność, każdy ze współwłaścicieli może korzystać z mieszkania w sposób dający się pogodzić z korzystaniem przez współposiadaczy.
Jeżeli dojdzie do postępowania sądowego z wniosku wspólnoty lub spółdzielni i dalej do egzekucji komorniczej, a komornik uzyska zaspokojenie należności tylko od jednego spadkobiercy- co częste od niekorzystającego z mieszkania spadkobiercy- może on domagać się zwrotu części należności w stosunku do przysługujących w udziału w nieruchomości.
Spadkobierca podnajmujący mieszkanie i czerpie korzyści z podnajmu powinien liczyć się z obowiązkiem podziału kwot uzyskiwanych z czynszu najmu między współwłaścicieli, stosownie do przysługujących im udziałów- jeśli na taki podnajem wyrazili zgodę. Współwłaściciele mają prawo partycypować w zysku uzyskanym z umowy najmu.
UWAGA! Oddanie rzeczy w najem przez jednego współspadkobiercę powoduje powstanie obowiązku podatkowego dla pozostałych współwłaścicieli stosownie do przypadających im udziałów. Rozdysponowanie nieruchomością wspólną przez współwłaściciela obejmuje także udziały pozostałych współwłaścicieli.
Do zawarcia umowy najmu czy podnajmu, której własność przysługuje kilku osobom konieczna jest zgoda większości, bowiem oddanie rzeczy wspólnej w najem jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody większości.
Jeśli współspadkobiercy nie wyrażali zgody na podnajem, umowa
Brak możliwości porozumienia ze współspadkobiercami, mimo podejmowania prób rozwiązania problemu może być rozwiązany na drodze postępowania sądowego. Sąd podejmie decyzję co do sposobu korzystania z mieszkania i ponoszenia kosztów utrzymania tej nieruchomości. Konieczne jest w tym celu przeprowadzenie postępowania przed sądem i dowodzenie swoich racji. Mimo, iż zawarcie pisemnej lub ustnej umowy między współwłaścicielami, uwzględniającej zasady korzystania i ponoszenia opłat jest oczywiste.
Nie jest powszechnie wiadome, że prawo w spadku można zbyć na rzecz innej osoby. Spadkobierca, który uzyskuje współwłasność nieruchomości wskutek spadkobrania może sprzedaż swój udział osobie trzeciej lub firmie, która specjalizuje się w nabywaniu problematycznych nieruchomości. Sprzedaż udziału w spadku powoduje, że nabywca wchodzi w sytuację prawną sprzedającego i od tego momentu problem związany z zajmowaniem nieruchomości przez jednego współwłaściciela, który nie ponosi kosztów za używanie mieszkania- przechodzą na nabywcę.