Jeżeli zadajecie sobie pytanie: Jak pozbyć się służebności osobistej mieszkania? lub Jak usunąć służebność osobistą? Odpowiadam: Nie jest możliwe zniesienie służebności osobistej dożywotniego zamieszkiwania. W szczególnych sytuacjach, możliwa jest jednak zamiana służebności osobistej na rentę. Zmiana służebności na rentę może nastąpić tylko w postępowaniu sądowym.
Przesłanki uprawniające do zmiany służebności osobistej mieszkania na rentę to dopuszczanie się rażących uchybień przez uprawnionego ze służebności. Jak wskazuje bowiem art. 303 Kodeksu Cywilnego: „Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę”.
Roszczenie o zamianę służebności osobistej na rentę przysługuje tylko właścicielowi nieruchomości obciążonej. Oznacza to, że z roszczeniem o zamianę służebności na rentę nie może wystąpić uprawniony. Stanowisko to zostało wielokrotnie potwierdzone w orzecznictwie sądowym. Tak np.
Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Wyrokiem w sprawie o sygn. akt VIII Ca 28/14 wskazał, i:ż: „(…)uprawniony z tytułu służebności obowiązany jest zachować substancję rzeczy w stanie niepogorszonym oraz jej dotychczasowe przeznaczenie (art. 267 § 1 kc) , jak też dokonywać napraw i innych nakładów związanych ze zwykłym korzystaniem z rzeczy czy zezwalać właścicielowi na dokonywanie potrzebnych robót(…)” – tutaj pełny wyrok sądu.
Służebność osobista mieszkania wygasa jeżeli nie jest wykonywana przez 10 lat. Niezamieszkiwanie w nieruchomości obciążonej służebnością, zameldowanie w innym miejscu i niewykorzystywanie nieruchomości obciążonej dla własnych potrzeb, w sytuacji gdy korzystanie z nieruchomości obciążonej utraciło dla uprawnionego wszelkie znaczenie powoduje wygaśnięcie służebności.
W celu usunięcia widniejącego w księdze wieczystej wpisu dotyczącego służebności należy złożyć odpowiednie powództwo i po uzyskaniu korzystnego wyroku sądowego złożyć wniosek o usunięcie z księgi wieczystej wspomnianego wpisu.
By usunąć wpis z księgi wieczystej dotyczący służebności mieszkania należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z podstawą do jego wykreślenia. Podstawą do wykreślenia wpisu służebności osobistej mieszkania może być oświadczenie o zrzeczeniu się tego prawa sporządzone w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Należy w tym celu udać się do notariusza i osoba uprawniona powinna złożyć podpis w jego obecności.
Służebności osobistej mieszkania nie można nabyć w drodze zasiedzenia. Ponadto, służebność osobista mieszkania jest prawem niezbywalnym oraz niedziedzicznym.
Mieszkanie, które jest obciążone służebnością osobistą mieszkania można zbyć. Właściciel nieruchomości może wedle własnego uznania dysponować swoją własnością, w szczególności może ją obciążyć i zbyć. Sprzedaż nieruchomości obciążonej służebnością osobistą mieszkania jest kwalifikowana jako sprzedaż nieruchomości z problemami prawnymi. Cena wywoławcza nieruchomości powinna wówczas być pomniejszona o wartość służebności osobistej mieszkania.