Mieszkanie nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego przez jednego z małżonków stanowi jego majątek osobisty mimo zawarcia małżeństwa, jeśli mieszkania tego nie włączono wskutek zawarcia majątkowej umowy małżeńskiej do majątku wspólnego małżonków.

Mieszkanie stanowiące własność jednego z małżonków może być wykorzystywane do zaspokajania potrzeb rodziny. Zaspokajanie potrzeb rodziny, którą małżonkowie przez swój związek założyli jest ich obowiązkiem wynikającym z art. 27 k.r.o. W trakcie trwania małżeństwa małżonek i dzieci mogą zamieszkiwać w mieszkaniu drugiego małżonka na podstawie tzw. tytułu prawnorodzinnego do lokalu.

Tytuł prawnorodzinny do mieszkania powstaje gdy nieruchomość jest wykorzystywana przez małżeństwo do zaspokajania potrzeb rodziny. Prawo żony do korzystania z mieszkania męża może wynikać z uregulowań zawartych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Jakie prawa do mieszkania ma żona po rozwodzie?

Po zakończeniu związku małżeńskiego, żona mieszkająca dotychczas z mężem w mieszkaniu stanowiącym jego prywatny majątek (majątek odrębny) wygasa także jej prawo do zamieszkiwania w lokalu. Zakończenie małżeństwa powoduje wygaśnięcie stosunku prawnego na podstawie, którego mieszkanie było zamieszkiwane.

Czy żona może mieszkać w mieszkaniu męża po rozwodzie?

Stosunek prawny prawnorodzinny po rozwodzie wygasa. Mąż ma prawo domagania się opuszczenia mieszkania przez byłą żonę, bowiem zakończenie małżeństwa przez rozwód powoduje zakończenie obowiązków małżeńskich w tym przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Przyjmuje się, że w trakcie trwania rozwodu nie jest możliwe wypowiedzenie stosunku prawnorodzinnego, co powoduje w praktyce, że nie ma możliwości eksmitowania żony czy męża w trakcie trwania małżeństwa, z mieszkania służącego do zaspokajania potrzeb rodziny. Małżonek w trakcie trwania rozwodu zajmuje lokal w dobrej wierze, więc nie można go ani eksmitować ani żądać od niego odszkodowania za bezprawne zamieszkiwanie w lokalu. Dodatkowo przyjmuje się w orzecznictwie, że małżonek, który przebywa w lokalu na podstawie tytułu proawnorodzinnego jest lokatorem w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów[1].

Żona i dzieci w mieszkaniu męża po rozwodzie.

Choć zagadnienie wydaje się społecznie trudne i wydawać by się mogło niesprawiedliwe, to żona i dzieci zamieszkujące mieszkanie męża mogą w nim przebywać jedynie na podstawie umowy. Może to być albo umowa użyczenia albo umowa najmu. Zajmowanie lokalu przez żonę i dzieci po rozwodzie nie wynika już ze stosunku prawnego prawnorodzinnego, który istniał w czasie trwania małżeństwa. Można przyjąć, że zakończenie małżeństwa kończy stosunek prawnorodzinny, który przekształca się w inny stosunek prawny zajmowania lokalu.

Można przyjąć per analogiam, iż:

Była żona mieszka i nie płaci za mieszkanie.

Zamieszkiwanie byłej żony w mieszkaniu męża po rozwodzie, tak jak innej osoby, która nie posiada tytułu prawnego do lokalu (czyli nie posiada umowy najmu lub użyczenia) jest zamieszkiwaniem bezprawnym.

Bezprawne zamieszkiwanie w lokalu stanowiącym własność innej osoby powinno wiązać się z obowiązkiem pokrywania kosztów utrzymania mieszkania. Jeżeli osoba zajmująca lokal bez podstawy prawnej nie reguluje opłat związanych z eksploatacją lokalu może spodziewać się podjęcia przez właściciela działań prawnych w celu dochodzenia należnych roszczeń związanych z korzystaniem z lokalu.

W tym celu właściciel może wystosować stosowne wezwanie do zapłaty należnych mu kwot z tytułu bezprawnego zamieszkiwania w lokalu i nieponoszenia kosztów jego eksploatacji.

Czy można eksmitować żonę z mieszkania po rozwodzie?

Po rozwodzie mąż może eksmitować byłą żonę z zajmowanego mieszkania.Po zakończeniu związku małżeńskiego przez rozwód kończy się stosunek prawnorodzinny do mieszkania, co powoduje dalsze zamieszkiwane żony w mieszkaniu męża bez podstawy prawnej. Brak podstawy prawnej do zamieszkiwania w lokalu uprawnia właściciela do wystąpienia z powództwem eksmisyjnym.

Dodatkowo, mąż może wystąpić na drogę postępowania sądowego w celu uzyskania odszkodowania za bezprawne zajmowanie lokalu po rozwodzie, gdy strony nie dojdą w tym zakresie do porozumienia.

W trakcie trwania małżeństwa żonie przysługuje prawo do zamieszkiwania w mieszkaniu męża, wobec tego mąż nie może zmusić żony do opuszczenia mieszkania ani do płacenia wynagrodzenia za korzystanie z lokalu.

Sprzedaż mieszkania męża w trakcie rozwodu.

Małżonek, któremu przysługuje własność mieszkania, w którym zamieszkuje żona w trakcie trwania sprawy rozwodowej ma prawo dokonać sprzedaży mieszkania i przenieść własność na inną osobę.

Warto jednak podczas procesu rozwodowego wziąć pod uwagę mediację, jako próbę rozwiązania trwającej sytuacji. Mediator uczestniczący w mediacji, jako osoba neutralna może pomóc rozwiązać kwestię zajmowania lokalu mieszkalnego należącego tylko do jednego małżonka.

[1] A. Partyk, Prawnorodzinny tytuł do korzystania z mieszkania współmałżonka, LEX/el. 2020.